“Want de vraag op de projectmarkt groeit”. Zo lopen momenteel met Creatopia in Hoboken en de Sint-Amandskerk in Geel twee mooie projecten. Twee inhoudelijk verschillende projecten, maar wel mooie voorbeelden van totaalprojecten waar restauratie en renovatie elkaar ontmoeten.
Het team bestaat uit 4 collega’s: 2 met al wat Renotec-jaren op de planning en 2 nieuwe gezichten. We krijgen dus een mix van 2 ervaren en 2 jonge profielen. Ze zetten vastberaden hun tanden in het team ‘interrieurrestauratie’.
Ideale partner
Het doel is om interieurrestauratie binnen de bredere restauratiedivisie alle ruimte te geven om te groeien. Kort samengevat: wij restaureren beschermde of geïnventariseerde interieurs. We zetten steeds alles op alles om de bestaande elementen te behouden en het origineel materiaal te conserveren. Bij bepaalde decoraties gaan we ook over tot reconstructie. Daarbij wordt dan de oorspronkelijke afwerking in de ondergrond bewaard. Restauratie gaat in dit verhaal hand in hand met renovatie. Terwijl restauratie focust op behoud, ambacht, speciale technieken, wetenschap … staan bij renovatie nieuwe technieken, nieuwe materialen, hedendaagse trends en inrichting centraal.
Ons interieurrestauratieteam is de ideale partner voor de combinatie van moderne renovaties enerzijds en de restauraties van muurschilderingen, bladgoud, beelden, schilderijen, moulures, schilderwerken … anderzijds. Wat de projecten betreft, zijn we op verschillende plaatsen actief, maar kerken spannen de kroon. Momenteel is ons team onder meer werkzaam in:
- De Onze-Lieve-Vrouwekerk in Hever
- De Sint-Amandskerk in Geel
- Huis Janssens in Sint-Niklaas
- Een historische apotheek in Aarschot
- Het kasteel Arenberg in Heverlee voor plafondschilderingen
- De Sint-Petrus- en Sint-Pauluskerk in Geetbets
- De Sint-Niklaaskerk in Neerpelt
Het is dan ook duidelijk dat de grote vraag op de projectmarkt een belangrijke drijfveer is voor Renotec om de dienst interieurrestauratie op te waarderen. En wij willen de referentie zijn, de beste partner om mee in zee te gaan. We merken dat steeds meer klanten onze hulp vragen en we moeten op die trein springen en nog meer opdrachten binnenhalen. Maar dat betekent ook dat we meer man- en vrouwkracht nodig hebben. We zijn dan ook continu op zoek naar restaurateurs om ons team te versterken.
Sint-Amandskerk
De restauratie van de Sint-Amandskerk in Geel is momenteel het grootste interieurrestauratieproject in uitvoering. De bijkomende ruime aandacht voor nieuwe technieken maakt van deze opdracht een echt totaalproject. De kerk is een georiënteerde kruisbasiliek, gelegen aan de noordzijde van de Markt. Deze is opgetrokken in laatgotische stijl waarbij qua materiaalgebruik en stijl de toren en een deel van de zuidelijke zijbeuk aansluiten bij de Brabantse gotiek. Het schip, het koor en het interieur vertonen op hun beurt kenmerken van de Kempische variant. Na een brand van een ouder kerkgebouw aan het einde van de 15de eeuw – waarbij het onderste deel van de toren en een gedeelte van de zuidelijke zijbeuk uit de eerste helft van de 15de eeuw bewaard bleef – werd de huidige kerk opgericht in de periode 1490-1531 en ingewijd in 1532. De kerk werd verschillende keren hersteld en deels gerestaureerd. De laatste restauratiewerken dateren van de jaren 1990-2000: de toren naar ontwerp van M. Vangenechten in 1993-1995 en het schip en het koor naar ontwerp van L. Sledsens vanaf 1998.
De kerk wordt gekenmerkt door onder andere:
- Indrukwekkend meubilair in barokstijl
- Een altaar in gemarmerd hout
- Eiken koorgestoelte
- Twee eiken biechtstoelen
- Zijbeuken
- Lambrisering
- …
Allemaal zaken die mee in het project zitten. De restauratieopdracht voor Renotec bestaat meer specifiek uit:
- 14 schilderijen
- 34 beelden
- 7 altaren
- Preekstoelen
- Biechtstoelen
- Het portaal
- Het oksaal
- Alle lambriseringen met bijhorende elementen
- Het pleister- en schilderwerk
Dit maakt de Sint-Amandskerk in Geel tot de grootste interieuropdracht die momenteel loopt.
Kolfje naar de hand
Tijdens de restauratiewerken zal de kerk ongeveer een jaar buiten gebruik zijn. Eerst wilde men de kerk openhouden, maar dat bleek al snel een onbegonnen zaak aangezien de volledige kerk in steigers komt te staan. De kerk is nu gesloten, maar als compromis zullen de werken vanaf half augustus zichtbaar zijn vanuit het inkomportaal.
Qua techniciteit is deze opdracht in ieder geval een kolfje naar onze hand. Renotec beschikt over een eigen ambachtencentrum waar we alle tools voorhanden hebben om restauraties die niet op de site zelf kunnen gebeuren, feilloos te kunnen uitvoeren. Denk aan beelden, schilderijen, gedemonteerde lambriseringen … Ook de natuurstenen vloer polijsten en herstellen we volledig. En uiteraard worden ook de technieken vernieuwd. Licht- en geluidsinstallaties zijn niet meer conform en worden aangepakt. Hiervoor werken we samen met vertrouwde partners die veel voeling hebben met erfgoed en restauratie.
Creatopia
Een ander bijzonder project waar Renotec momenteel aan werkt, betreft de restauratie van Creatopia in Hoboken. Dit is een lagere school in baksteenmodernisme, gebouwd door de stad Antwerpen en stadsbouwmeester Emiel van Averbeke in 1937-1939. Het gebouw is niet beschermd, maar wel geïnventariseerd. Naast de restauratie van de school omvat het project ook een omgevingsaanleg, de sloop van een woning en een vervangende nieuwbouw. De site bevindt zich ten zuiden van het stadscentrum van Antwerpen in de wijk ‘het Kiel’, tussen de Emiel Vloorsstraat en de Sint-Bernardsesteenweg. Het gebouw is volledig omsloten door het bouwblok gevormd door de Van Peenestraat, de Schijfstraat, de Max Elskampstraat en de Alfons De Cockstraat. Het volledig inpandige U-vormige complex is toegankelijk via een voorbouw die zich inschakelt in de rijbebouwing in de Van Peenestraat.
Creatopia is een mooi voorbeeld van een renovatie- en herbestemmingsproject, met aandacht voor restauratie. Om de school toegankelijk te maken voor de brandweer werd het pand in de Alfons De Cockstraat nummer 56 afgebroken. Op het vlak van veiligheid was de huidige situatie totaal onaanvaardbaar. Brandweer of hulpdiensten zouden nooit op de speelplaats geraken. Boven de nieuwe branddoorgang wordt een stukje nieuwbouw voorzien voor de leerkrachten. De restauratieopdracht op zich bestaat uit:
- Alle tegelvloeren en -wanden
- De trappen en bijhorende leuningen
- Enkele binnendeuren en hun beslag
- Al het bewaard vast meubilair
Samen met de grote renovatie- en nieuwbouwwerken is ook dit project één van de grootste die momenteel loopt in de divisie restauratie.
Het interieur in de school is vrij goed bewaard gebleven, met inbegrip van het eveneens door de stadsbouwmeester ontworpen inbouwmeubilair. Kenmerkend zijn:
- De tweekleurige tegelvloeren (bruin en ivoor) en betegelde lambriseringen (ivoor) in de hallen en gangen
- De smeedijzeren borstweringen met bollen en handgrepen van de trappen
- Het houten binnenschrijnwerk
- De inbouwkasten van de klassen in Limba
Uiteraard starten wij pas met de restauratiewerken wanneer onze collega’s van de ruwbouwwerken klaar zijn. Maar alleen al qua voorbereiding is dit project een vette kluif. En met een duidelijke link tussen restauratie en renovatie. Zo is er naast de restauratieopdracht ook veel aandacht voor nieuwe technieken, nieuw aanvullend materiaal en nieuw schrijnwerk. Ook nieuwe tools zoals smartboards geven Creatopia een sterke hedendaagse toets. Een ideaal totaalproject dus voor ons team om de tanden in te zetten.
Verschillende raakvlakken
Hoewel Sint-Amandskerk en Creatopia inhoudelijk twee totaal verschillende projecten vormen, zijn er toch een aantal opmerkelijke raakvlakken:
-
De focus op het behoud van origineel materiaal
Dat is bij ieder restauratieproject het streefdoel. Weggooien of vervangen doen we alleen als het echt niet anders kan.
-
Beide gebouwen worden gerestaureerd, maar tegelijk naar het heden gebracht
Creatopia in de zin van bereikbaarheid, veiligheid, isolatie en de moderne manier van lesgeven. Zo wordt het gebouw bijvoorbeeld opengetrokken met open klassen en veel groen in de patio’s. In het project Sint-Amandskerk wordt het heden gekenmerkt op het vlak van uitrusting en de elektrische installaties.
-
Schrijnwerk vormt de grote brok in de restauratie bij de beide projecten
Bij Creatopia springt het ingebouwd houten meubilair erbovenuit: alle kasten in de klassen, de halfronde wachtzaal, vitrinekasten, binnendeuren … In de Sint-Amandskerk zorgen de lambriseringen, biechtstoelen, preekstoelen, altaren … dan weer voor een stevige portie schrijnwerk.
-
Beide panden hebben oorlogsschade geleden in de jaren 1950
In Creatopia werd de overdekte speelplaats omgevormd tot speelzaal na de oorlogsschade in 1949-1951. Deze ruimte wordt nu getransformeerd tot refter. Het oorspronkelijke houten buitenschrijnwerk verdween in de periodes 1956-1960 en 1968-1970. De Sint-Amandskerk werd op haar beurt na de oorlogsschade in 1954-1956 hersteld onder leiding van R. Van Steenbergen.
-
Op de beide projecten worden de vloeren intensief aagepakt
De bestaande vloeren blijven behouden en worden plaatselijk hersteld. Een waanzinnig werk. Zo wordt in het project Creatopia elk tegeltje apart bekeken en indien beschadigd vervangen. In de Sint-Amandskerk wordt de kerkvloer gereinigd, gepolijst en daarna lokaal hersteld.
-
Zeer uitgebreide afschermingswerken
Dit om de bestaande zaken te beschermen tegen stof en de ruwbouwwerken. Heel veel zaken die vaststaan in de ruimte moeten gevrijwaard blijven van schade. Zo wordt alles ingepakt in dampdoorlatende folie en OSB. Een arbeids- en materiaalintensief werk, maar wel absoluut noodzakelijk.
Renozine
Je vindt dit artikel in ons eigen magazine, de Renozine. Wil je ook graag 2x per jaar jouw exemplaar in je bus krijgen? Vul dan even onderstaand formulier in. Wij doen de rest 😊 . Veel leesplezier alvast!
